از حیرت تا هدایت در آموزش ابتدایی: تأملی فلسفی بر بحران معنا و نقش معلم در انتقال دانش نافع
کد مقاله : 1007-6THEEPCK
نویسندگان
زهراسادات هاشمی *1، معصومه زیبایی نژاد2
1گروه آموزش فلسفه و منطق، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 56441 -888تهران، ایران
2گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 56441 -888تهران، ایران
چکیده مقاله
یادگیری معنادار، به‌عنوان یکی از اهداف بنیادین آموزش ابتدایی، زمانی تحقق می‌یابد که محتوای درسی با تجربه‌های زیسته، ارزش‌ها و نیازهای شناختی–عاطفی فراگیران پیوند یابد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل بحران معنا در آموزش ابتدایی و ارائه الگویی نظری–کاربردی برای گذار از «حیرت» به «هدایت» انجام شد. این الگو با تلفیق مبانی فلسفه تعلیم و تربیت در سنت اسلامی و رویکردهای معناگرای غربی با چارچوب «دانش آموزش محتوا» (PCK) طراحی گردید. روش پژوهش، کیفی و مبتنی بر طراحی (Design-Based Research) بود. داده‌ها از طریق تحلیل اسناد و انجام مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با ۱۰ نفر از خبرگان آموزش ابتدایی گردآوری و با استفاده از تحلیل مضمون براون و کلارک تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که مدل پیشنهادی شامل پنج عنصر کلیدی ــ حیرت، تأمل، هدایت، توکل و هدفمندی ــ است که در تعامل با مؤلفه‌های PCK، به برانگیختن انگیزه درونی، هدایت پرسشگری، ساخت معنا و پیوند دانش با ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی می‌انجامد. این مدل می‌تواند فاصله موجود میان آموزش فنی–انتقالی و آموزش معناگرا را کاهش دهد و به بهبود کیفیت یادگیری و پرورش هویت پایدار دانش‌آموزان کمک کند. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود برنامه‌های تربیت معلم با تأکید بر نقش معلم به‌عنوان «معمار معنا»، بازنگری و محتوای درسی متناسب با فرهنگ و زندگی واقعی دانش‌آموزان بومی‌سازی شود.
کلیدواژه ها
آموزش ابتدایی، معناجویی، دانش آموزش محتوا (PCK)، فلسفه تعلیم و تربیت، مدل از حیرت تا هدایت، یادگیری معنادار
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر